Wij waren op bezoek bij de winnaars van de Publieksprijs van Pitchen voor Impact 2021, de Graafse Akker. Een voormalig braakliggende terrein in Den Bosch Oost is omgetoverd tot een prachtig stuk groen, een gemeenschappelijke akker, waar de hele buurt bij wordt betrokken. Deze zomer is de buurt “getrouwd” met de akker, zoals ze dat zelf zeggen. Of wel, de buurt heeft de akker collectief gekocht met meer dan duizend buurtbewoners. Via een crowdfunding actie verzamelde de buurt €255.000,-. Met de hulp van woningcorporatie Zayaz was dit genoeg geld voor de collectieve trouwerij.

Huwelijksreis week

De aankoop van de akker moest natuurlijk gevierd worden! Daarom was er een groot feest. Hiervoor is de helft van het prijzengeld van Pitchen voor Impact ingezet. Dik verdiend! De week na de koop is het huwelijksreis week op de akker. In deze week mag je je tent neerzetten op het terrein en met de buurt kamperen. Een week vol activiteiten in de buitenlucht. Van een buikdanscursus tot een houtbewerkingsworkshop. Een gezellige en vreugdevolle week voor de hele buurt.

Het ontstaan

Het stuk land was jarenlang eigendom van een projectontwikkelaar. Nadat een aantal buurtbewoners het terrein vonden en de potentie zagen mocht Stichting Transfarmers de grond pachten. Zij maakten er in tien jaar tijd een onmisbare buurt akker van: De Graafse Akker. Die als doel heeft om het buurtgroen te behouden, mensen samen te brengen en hen te motiveren tot creëren, verbouwen en onthaasten.

Inkomsten

Dit ondernemende initiatief kent een grote veelzijdigheid in het genereren van inkomsten. Een van de eerste manieren om geld binnen te halen waren de makkers van de akkers. Dit zijn buurtbewoners die een maandelijks contributie doen, waarmee ze gewassen mogen oogsten uit de moestuin van de akker. Op dit moment zijn er 300 makkers van de akker.

Een andere inkomstenbron komt uit lessen geven aan basisscholen. Naast gewassen groeien op de akker ook wilde kruiden. Hierover worden bijvoorbeeld wildpluk lessen gegeven, waardoor het bewustzijn over wat je wel en niet kunt eten groeit.

Op de buurderij, een lokale markt, worden groentes verkocht. Hier worden andere lokale boeren aan verbonden. Wekelijks halen minimaal 50 mensen hier hun boodschappen. Elke dag mogen mensen aanschuiven voor een lunch met soep of salade van het land. Dit is gratis, maar er staat wel een donatiepot. Dit maakt het toegankelijk voor iedereen.

Financiers

Vanuit de gemeente wordt de akker gefinancierd voor een stukje buurthuis en de sociale voorzieningen die worden vervuld. Het gaat vooral om dagbesteding. Dit wordt ook bekostigd door een aantal zorgpartijen. In het verleden hebben ze bij de opstart hulp gehad van het Oranje Fonds. Het VSB Fonds hielp bij de aankoop van de akker en ze werkten projectmatig samen met provincie Brabant.

Ondanks de hoeveelheid activiteiten en de verzameling van inkomsten die hieruit vloeit is de akker altijd aan het ontwikkelen. Momenteel werken ze aan een project om te kijken of ze meer tuinen in de buurt kunnen vergroenen. Zo willen ze tuinklusdiensten aanbieden om tuinen groener te maken, als bewoners hier zelf niet toe in staat zijn. Een woningbouwcorporatie uit de buurt heeft al gevraagd of ze wat klussen willen doen, weer een bron van inkomsten erbij.

Deze inkomsten worden gedeeld met de wijk, want iedereen heeft medebeheer in het groen. Op de akker wordt altijd gekeken naar manieren om iemand een vrijwilligersvergoeding te geven voor hun bijdrage. Zo werken ze nu ook mee aan ons programma Banen voor je Buurt.

Tips

Wij vroegen een van de initiatiefnemers, Albert, welke tip hij had willen krijgen toen hij begon. Hij zei het volgende “als ik nu terugkijk naar het begin en hoe het is gegroeid ben ik eigenlijk best wel tevreden en denk ik niet ‘dat had ik beter of anders moeten doen’. Wat wel fijn werkte was dat het terrein 1 a 2 keer per week open was. Toen waren we er niet altijd, maar konden we wel nadenken over hoe we mensen konden betrekken. We vroegen aan omwonenden ‘hoe zou jij deze grond invullen?’ en waren altijd bezig met die gemeenschappelijke deler en het geven van vertrouwen.'”

Een praktische tip die Albert meegeeft is het schrijven van een nieuwsbrief. Hier begon hij vrij snel mee. Zo waren er activiteiten die hij de wereld uit gooide en verplichte hij zichzelf er ook echt te zijn op die momenten. “In het begin kwamen dan één tot drie mensen, maar dat was fijn om aan de slag te gaan. Alleen is niet zo leuk.”

Ook is het belangrijk om zo snel mogelijk mensen erbij te zoeken, want je kunt niet in je eentje aan alles denken. “Er gingen vast dingen verkeerd, maar ik heb me daar nooit zo door laten leiden. We hebben ook wel gedoe gehad, maar dat hebben we altijd zo veel mogelijk geprobeerd te delen en iedereen erbij betrekken.”

De eerste jaren was het nog erg kwetsbaar, omdat het pachtcontract per jaar werd verlengd. Toch gedroegen ze zich alsof ze er hun hele leven zouden blijven. Albert geeft aan dat dit mis had kunnen gaan, maar misschien gaf dit ook het vertrouwen dat nodig was om overeind te blijven staan.

Ten slotte zei Albert het volgende: “waar ik ook erg in geloof is, zoek niet steeds op hoe je jezelf op het podium zet, maar probeer ook de rest van de buurt op het podium te zetten. Dan gaat de boel ook leven.”

Ook starten?

Ondernemen met je Buurt is het landelijk programma dat buurtbewoners helpt om maatschappelijke duurzame impact te creëren. We delen kennis, vergroten vaardigheden en maken bewonersbedrijven zichtbaar. Doe mee en laat jouw goede idee of initiatief groeien tot een succesvol bewonersbedrijf.
We hebben handige info voor je verzamelt als je ook wilt ondernemen